Hải Vân Quan từng là vị trí quan trọng, xung yếu của Thuận Hóa – Phú Xuân và Huế cả về giao thông cũng như quân sự, nơi đây được ví như cửa ngõ phía nam của vùng đất này. Đồng thời đây cũng là địa danh được vua Lê Thánh Tông khen là “Thiên hạ đệ nhất hùng quan” bởi vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ và hài hòa giữa đất – trời.
Hải Vân Quan không đơn thuần là tìm hiểu di tích lịch sử quân sự quan trọng của Việt Nam một thời xưa cũ, đến đây du khách còn có thể ngắm nhìn toàn cảnh đèo Hải Vân từ trên cao, đẹp và hùng vĩ. Đồng thời cảm nhận thế nào là đệ nhất hùng quan của mảnh đất hình chữ S thân thương, thêm yêu và hiểu hơn về thiên nhiên nơi đây.
Tìm hiểu đôi nét Hải Vân Quan
Di tích lịch sử Hải Vân Quan được xây dựng năm 1826 tức năm Minh Mạng thứ 7, nơi đây được xây dựng như một pháp đào quân sự để phòng thủ tại vị trí cửa ngõ phía nam của Cố Đô Huế. Công trình Hải Vân Quan nằm ở vị trí trọng yếu, được ví như “yết hầu” của vùng Thuận Quảng xưa. Từ thời vua Gia Long ngay sau khi lên ngôi, các vị vị đều phải tới Hải Vân Quan canh giữ. Công trình được xây dựng thành một khối, kiên cố và vững chắc bên trong còn được trang bị súng thần công và kinh thiên lý nhằm phục vụ mục đích trấn thủ, canh phòng.
Công trình Hải Vân Quan nằm trên đỉnh đèo Hải Vân cách mặt nước biển khoảng 496m. Hải Vân Quan cũng là địa điểm từng được Nguyễn Trãi nhắc đến trong cuốn “Dư Địa Chí” biên soạn năm 1435 với cái tên Ai Vân. Tuy nhiên, do nằm nơi rừng núi hiểm trở và dưới tác động của thời gian công trình cũng đã hư hại ít nhiều, chỉ còn lại phần tháp canh và cổng quan cổ kính, rêu phong.
Di tích quân sự Hải Vân Quan trong quá trình xây dựng cũng gặp khá nhiều khó khăn trong khâu vận chuyển nguyên vật liệu và trang thiết bị. Thời vua Minh Mạng để có thể đưa được 5 cỗ súng sơn, 200 ống phun lửa, thuốc đạn và 100 cây pháo đến Hải Vân Quan vua đã phải dùng tới 2 đội ứng sai và 4 đội hữu sai. Như vậy, du khách có thể dễ dàng thấy được tầm quan trọng trong quân sự của Hải Vân Quan thời bấy giờ.
Hiện nay, tới đây tham quan du khách vẫn có thể quan sát ba chữ “Hải Vân Quan” nằm ở phía cửa nhìn về hướng Thừa Thiên Huế; phía cổng hướng Quảng Nam vẫn còn dòng chữ “Thiên hạ đệ nhất hùng quan”. Công trình cũng được xây dựng với kích thước khá lớn thời đó:
- Cổng trước: Dài và cao 15 thước (~7m) và bề ngang là 17 thước 1 tấc (~8m)
- Cổng sau: Cao 15 thước (~7m), dài 11 thước (~5,2m) và bề ngang 18 thước 1 tấc (~8,5m)
- Cổng tò vò: Cao 10 thước 8 tấc (~5m), bề ngang 8 thước 1 tấc (~3,8m)
Hải Vân Quan ở độ cao khoảng 500m so với mực nước biển, đôi lúc du khách sẽ có cơ hội cảm nhận lơ lửng giữa đất trời như đang đạp chân lên những đám mây mà đi. Cùng với Lăng Cô, Cảnh Dương và Bạch Mã thì công trình đang trở thành địa điểm thu hút du khách thưởng ngoạn cảnh đẹp của núi rừng Việt Nam.
Công trình Hải Vân Quan được xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia ngày 14/04/2017 theo Quyết định số 1531/QĐ-BVHTTDL. Đặc biệt, tại đây có khu vực khai quật rộng khoảng 900m2 tiết lộ nhiều bí mật về công trình: Trước cổng là khoảng sân rộng 7,9m x 7,1m được đầm chặt bằng đá và đất cát; tiếp đó là lối đi rộng 4,8 men theo hướng Đông Bắc chạy thẳng lên sườn của ngọn Hải Vân Sơn, dấu tích của đường thiên lý từ Hải Vân Quan về kinh đô Huế với chiều rộng trung bình 2,6 – 2,8m men theo đường núi, cùng với 10 bậc cấp đi từ cổng lên được xếp bằng đá rộng 5,5m và dài 7,4m.
Vị trí và cách di chuyển đến Hải Vân Quan
Công trình này nằm trên đỉnh núi Hải Vân thuộc dãy Bạch Mã, cách mặt nước biển gần 500m và được bao phủ bởi núi rừng xanh mát. Nay thuộc địa phận của thị trấn Lăng Cô, huyện Phú Lộc tỉnh Thừa Thiên Huế và một phần thuộc phường Hòa Hiệp Bắc, phường Liên Chiểu, Tp Đà Nẵng. Hải Vân Quan cách trung tâm Kinh thành Huế khoảng 80km về hướng Đông Nam. Hướng dẫn di chuyển:
Tuyến đường: Kinh thành Huế → đường An Dương Vương → đường Nguyễn Tất Thành → Thị xã Hương Thủy → đi dọc theo QL1A khoảng 60km → rẽ trái tại Cà phe Bình Châu và di chuyển thêm 53m → rẽ phải vào hướng đi Hải Vân Quan và di chuyển thêm 13m.
Phương tiện di chuyển lý tưởng: Xe máy. Du khách có thể thuê xe máy tại Tp Huế:
- Hạnh Thảo: số 29C Kiệt, 103 đường Nhật Lệ, Thuận Thành; số điện thoại: 0985 005 113
- Nam Thành: số 48 đường Lê Lợi; số điện thoại: 0534 828 951
- Chị Chi: số 16 đường Hùng Vương, Tp Huế; số điện thoại: 0389 441 733.
Thời điểm tốt nhất để thăm quan và khám phá Hải Vân Quan là từ 7h00 – 14h00 chiều. Bởi thời gian này đường khô ráo, ít sương mù nên di chuyển qua các cung đèo cũng có phần dễ dàng hơn.
Một số lưu ý khi di chuyển đến Hải Vân Quan bằng xe máy:
- Lựa chọn xe số, cẩn thận kiểm tra hệ thống phong xe, cần số, đèn xe trước khi bắt đầu hành trình.
- Nên xuất phát vào buổi sáng và trở về trước chiều tối bởi cung đường đèo khó đi khá nguy hiểm khi trời tối.
- Không nên chen lấn làn khi di chuyển trên đèo, duy trì tốc độ ở mức khoảng 30 -40km/h để tránh những khúc cua khó.
- Nên mang theo áo mưa để đề phòng thời tiết xấu, lên đỉnh đèo nhiệt độ sẽ giảm và lạnh hơn du khách nên chuẩn bị áo ấm.
Kinh nghiệm khám phá Hải Vân Quan
Du khách có thể tận dụng bậc đá để di chuyển lên đỉnh núi Hải Vân và phóng tầm mất nhìn ngắm khung cảnh xung quanh, đồng thời cảm nhận được rõ nét nhất vẻ đẹp hùng vĩ của cung đèo này, cung đường đèo mềm mại, uốn lượn men theo sườn núi tựa dải lụa ôm ấp lấy núi rừng Bạch Mã. Đừng quên chụp ảnh trên đỉnh Hải Vân Quan, con đường thiên lý Bắc – Nam với khúc cua khó và đẹp.
Ngoài ra, du khách cũng nên chuẩn bị một vài bộ trang phục có phong cách nhẹ nhàng, mềm mại hoặc áo dài truyền thống cùng nón lá để lưu lại những khoảnh khắc tuyệt đẹp tại Hải Vân Quan. Trên đỉnh Hải Vân đôi lúc cũng khá nắng nên du khách nhớ mang theo mũ che nắng để chuyến đi Hải Vân Quan thêm phần trọn vẹn.
“Bạn có thể sẽ quan tâm! Các địa điểm lịch sử nổi tiếng khác của xứ Huế: Cung An Định, Lăng Gia Long, Lăng Tự Đức, Phu Văn Lâu, hoàng thành Huế,…”
Du khách cũng có thể kết thúc hành trình khám phá Hải Vân Quan của mình tại bãi biển Lăng Cô đẹp, hoang sơ và thơ mộng; thưởng thức hải sản tươi sống hay ngắm nhìn cuộc sống bình dị của người dân nơi đây. Và đừng quên theo dõi chúng tôi tại fanpage: facebook/dulich3mienvn/ để cập nhật những thông tin du lịch Việt Nam mới nhất, hấp dẫn nhất.
