Điện Hòn Chén là một trong những địa điểm tâm linh quan trọng của người dân xứ Huế, là nơi hiếm hoi được kết hợp giữa nghi thức cung đình với tín ngưỡng dân gian một cách hài hòa. Đây cũng là điểm đến du lịch được nhiều du khách lựa chọn trong lịch trình khám phá vùng đất cố đô Huế.
Điện Hòn Chén được xây dựng từ 200 năm trước bởi triều đình nhà Nguyễn. Từ lúc xây dựng cho đến nay, nơi đây vẫn luôn là địa điểm tâm linh quan trọng của người dân Cố đô. Nét kiến trúc độc đáo và không khí lễ hội rộn ràng đã giúp điện Hòn Chén thu hút du khách trong và ngoài nước.
Điện Hòn Chén nằm ở đâu?
Điện nằm trên núi Ngọc Trản – một ngọn núi xinh đẹp ngay sát bờ sông Hương, thuộc địa phận làng Hải Cát, xã Hương Thọ, thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế – cách trung tâm thành phố Huế khoảng 20km. Để di chuyển từ thành phố đến khu vực Điện Hòn Chén, du khách có thể lựa chọn một trong hai phương thức sau:
- Di chuyển bằng thuyền rồng: trên đường đi du khách có thể kết hợp khám phá cảnh đẹp 2 bên dòng sông Hương hoặc ghé thăm các điểm du lịch khác.
- Di chuyển bằng phương tiện cá nhân: Để chủ động ghé thăm các địa điểm du lịch khác bằng phương tiện cá nhân du khách có thể đi theo đường bộ từ thành phố theo tuyến đường Bùi Thị Xuân chạy thẳng, sau đó rẽ vào đường Huyền Trân Công Chúa để đi đến bến Than, từ đây du khách có thể gửi xe rồi đi đò sông Hương để đến Điện.
Vãng cảnh điện Hòn Chén & dự lễ hội
Kiến trúc điện Hòn Chén
Không chỉ là một địa điểm tâm linh, điện còn là một điểm đến được nhiều du khách quan tâm bởi lối kiến trúc độc đáo, mang đậm phong cách xưa cũ kết hợp với nghệ thuật trang trí mỹ thuật bậc nhất cuối thế kỉ 19.
Tổng thể điện gồm 10 công trình kiến trúc lớn nhỏ khác nhau nằm trên núi Ngọc Trản theo một trình tự và quy tắc hài hòa, tất cả đều ẩn mình dưới những tán cây lớn và hướng mặt ra dòng sông Hương thơ mộng.
Trong 10 công trình của điện Hòn Chén thì điện Minh Khánh là nổi bật nhất, nằm ngay ở chính giữa khu đền. Bên trái điện có Dinh Ngũ Hành, động thờ ông Hồ, bàn thờ các Quan, Am ngoại cảnh,.. Ở bên phải thì có nhà Quan Cư, chùa Thánh, Trinh Cát Viện, nằm ngay sát sông Hương có Am Thủy Phủ cùng nhiều bệ thờ và am nhỏ khác.
Minh Khánh Đài vừa là nơi trọng điểm diễn ra các hoạt động tế lễ thường niên, vừa là địa điểm có lối kiến trúc nổi bật nhất trong Điện Hòn Chén. Điện được chia làm 3 cung, theo thứ tự từ cao đến thấp gồm:
- Đệ nhất cung hay Thượng cung là nơi thờ tượng nữ thần Thiên Y A Na, Thánh mẫu Vân Hương và là nơi đặt di ảnh của vua Đồng Khánh.
- Đệ nhị cung là nơi thờ các vị thần thánh khác và nơi để đồ cúng dành cho các dịp lễ lớn
- Đệ tam cung là nơi thiết hương án, hai bên có đặt trống, chuông. Đây là địa điểm diễn ra các nghi thức lễ và là nơi khách thập phương dâng hương cúng bái.
Hiện tại Minh Khánh Đài còn lưu giữ và bảo tồn hàng trăm món đồ tế thuộc nhiều loại khác nhau có ý nghĩa to lớn về mặt lịch sử cũng như mặt văn hóa tâm linh.
Lễ hội điện Hòn Chén
Du lịch tham quan điện, thật may nếu bạn đến đúng vào dịp lễ hội diễn ra vào tháng 3 và tháng 7 Âm lịch hàng năm với nhiều hoạt động , nghi thức thú vị, chứa đựng nhiều văn hóa tâm linh của người dân địa phương với nhiều trải nghiệm mãn nhãn dành cho du khách thập phương.
Lễ hội điện hòn chén gồm 2 phần lễ chính gồm Lễ nghinh thần và Lễ chánh tế, cụ thể:
- Lễ nghinh thần được tổ chức long trọng bên dòng sông Hương, trong thời gian lễ hội, người dân sẽ tiến hành rước nữ thần Thiên Y Na từ điện về làng Cát Hải. Đoàn rước cùng thuyền rước đều được tô sắc rực rỡ, kết hợp cùng bầu không khí sôi động với những dòng người qua lại, những tiếng hát đồng,.. tạo nên một buổi lễ ồn ào, đầy sinh động.
- Lễ chánh tế náo nhiệt tại điện Hòn Chén diễn ra sau lễ nghinh thần với các hoạt động đặc sắc mang đậm văn hóa truyền thống như: cung nghinh thánh Thiên Y Na, tế làng, phóng sinh, thả đèn hoa đăng,…
Những thông tin thú vị về điện Hòn Chén
Điện Hòn Chén thờ ai?
Đi cùng với các lần trùng tu, điện cũng mở rộng dần các tín ngưỡng thờ lạy. Ban đầu điện là nơi thờ chính Thánh mẫu Thiên Y A Na, một vị thần trong tín ngưỡng của người Chăm được người Việt tiếp thu học hỏi và phát huy thành tục thờ Mẫu.
Về sau tại điện Hòn Chén có đưa thêm Vân Hương Thánh Mẫu (Liễu Hạnh Công chúa) vào thờ, sau đó là thêm tượng Phật, Quan công cùng các vị thần thuộc tín ngưỡng hay đồ đệ của các thánh kể trên.
Như vậy, điện không có thống nhất về mạch tôn giáo mà hài hòa, đoàn kết nhiều tôn giáo, điều này khá giống với quan niệm “Tam giáo ” của người Việt Nam có xuất hiện tại đền Ngọc Sơn ở Hà Nội.
Lịch sử xây dựng điện
Điện được xây dựng từ thời vua Gia Long với mục đích làm địa điểm tâm linh cầu nguyện cho người dân xứ Huế. Theo các văn bản cổ còn ghi lại thì trước kia nơi đây được biết nhiều hơn với cái tên “Ngọc Trản Sơn Từ”. Dưới thời vua Đồng Khánh, điện Hòn Chén được đổi tên thành Huệ Nam (mong muốn mang ân huệ đến cho nước Nam). Trong suốt lịch sử hơn 200 năm, ngôi đền này đã nhiều lần được trùng tu bởi nhiều đời vua nhà Nguyễn.
Các địa điểm du lịch nổi tiếng khác của Huế ở gần điện Hòn Chén:
Điện Hòn Chén là một địa điểm tâm linh chiếm vị trí quan trọng trong đời sống của người dân xứ Huế, nơi duy nhất kết hợp được giữa nghi thức cung đình và tín ngưỡng dân gian. Không chỉ vậy đây còn là địa điểm tham quan, khám phá với lối kiến trúc độc đáo, đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật trang trí mỹ thuật vào cuối thế kỉ 19. Mong rằng những thông tin chia sẻ về địa điểm này ở bài viết dưới đây hữu ích với bạn trong chuyến khám phá sắp tới.
